1. Begrijpbaar zijn

Gebruik duidelijke en begrijpelijke taal om de cognitieve last voor de respondenten te verlichten. Elke vraag vermindert het concentratievermogen van de respondent. Als je hun aandacht wilt vasthouden, moeten de vragen dus zo begrijpelijk mogelijk zijn. Dit is vooral het geval als je praktische geschoolde mensen in je steekproef hebt.

2. Wees duidelijk

Het klinkt voor de hand liggend, maar vragen moeten duidelijk en ondubbelzinnig zijn. Het gebruik van vage modewoorden, onbekende termen of alledaagse taal kan je resultaten vertroebelen. Hoewel respondenten misschien denken dat ze begrijpen wat je bedoelt, zal iedereen iets anders in gedachten hebben bij het beantwoorden van je vraag.

Maar wees voorzichtig! Soms staat duidelijk zijn haaks op begrijpelijk zijn, vooral als je te precies probeert te zijn. Duidelijk zijn mag nooit leiden tot extreem lange en lastige vragen die niemand grondig zal lezen, vooral niet als je de vragenlijst invult op een mobiel apparaat. Houd altijd de respondent in gedachten!

3. Wees neutraal

Vermijd suggestieve vragen of eenzijdige antwoordmogelijkheden. De respondenten vinden het misschien niet erg of merken het zelfs niet op, maar je resultaten kunnen dan overhellen naar de ene of de andere antwoordoptie. In dit geval meet je niet de objectieve feiten, maar vraag je impliciet om goedkeuring van je subjectieve standpunt. Je data zal vertekend zijn. Daarom moet je altijd een neutraal standpunt innemen en proberen zo objectief mogelijk te zijn bij het schrijven van een vragenlijst.

4. operationaliseren

Heel vaak wil je iets te weten komen over houdingen en gedrag die niet rechtstreeks geëvalueerd kunnen worden. Probeer deze concepten te operationaliseren en te vertalen naar duidelijke en tastbare indicatoren. In plaats van direct te vragen of iemand “lifestyle-georiënteerd” is, vraag je liever naar specifieke producten of activiteiten waarmee de respondent de afgelopen weken contact heeft gehad. Het is niet alleen gemakkelijker voor de respondent om een antwoord te vinden, maar het leidt ook tot veel nauwkeurigere resultaten.

5. Let op de volgorde

Aanwijzingen aan het begin van de vragenlijst kunnen de antwoorden op de volgende vragen beïnvloeden. De eerste stellingen die aan een respondent worden voorgelegd, kunnen de keuze van de respondent voor een antwoordoptie beïnvloeden. Dit noemen psychologen priming, een effect van het kortetermijngeheugen op onze besluitvorming. Probeer daarom, indien mogelijk, de volgorde van je vragen en stellingen willekeurig te houden. Als je dat niet kunt, probeer dan op zijn minst de volgorde te optimaliseren om natuurlijke, onbevooroordeelde feedback te krijgen.

Hoewel er zeker nog veel meer factoren zijn om rekening mee te houden, is het verrassend hoe vaak deze vijf fundamentele principes over het hoofd worden gezien in de onderzoekspraktijk. Als je meer wilt weten over hoe je goede vragenlijsten maakt, neem dan gerust contact met ons op. We helpen je graag op weg!